donmaq

donmaq
f.
1. Soyuğun, şaxtanın təsirindən, şiddətindən buza çevrilmək, buz halına gəlmək. Su dondu. – Nə səbəbə su qaynayanda buğ olur, niyə donanda bərkiyir? C. M.. // Buzla örtülmək. Çaylar donmuşdur. Göl donmuşdur. Pəncərələr donub. – Hələ deyirlər ki, dənizin suyu sahildən xeyli uzaqlara qədər donub. M. Rz.. Ətrafda nə varsa donub. Ə. M..
2. Dondan, şaxtadan məhv olmaq, tələf olmaq, xarab olmaq, don vurmaq. Quşlar şaxtadan donmuşdur. Az qala donmuşdum. Ağaclarda qalan meyvələrin hamısı dondu. // Bərk üşümək, bədəni soyuqdan keyləşmək. Sərnişinlər maşında soyuqdan donurdular. Barmaqlarım donur.
3. Maye halından bərk hala keçmək; qatılaşmaq. Ərimiş mum 25 dərəcə istidə donur. Yağ donmuşdur.
4. məc. Hər hansı bir hiss və ya təəssüratın təsiri ilə bir anlıq sərbəst hərəkət qabiliyyətini itirmək. Ayını görəndə qorxusundan dondu. – Fitnə birinci beyti oxuyarkən Bəhram donur. A. Ş.. <Qız> məni görüncə boğanaq kimi donub, yaşmağı ağzına çəkib, qönçə dəhanı gizlətdi. A. D.. Donub qalmaq – 1) mat qalmaq, heyrət içində qalmaq, çox təəccüb etmək (bəzən «yerində», «yerindəcə» sözləri ilə). Bu işə donub qaldım. <Şahinin> . . yanında yad bir adamın dayandığını gördük, donub qaldıq. S. Rəh.. Hamısı qorxusundan saralmış və yerindəcə donub qalmışdı. M. İbrahimov; 2) inkişaf etməmək, bir nöqtədə durub qalmaq, irəliləməmək, tərəqqi etməmək, hərəkətsiz qalmaq.

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • buz — is. 1. Donmuş su. Buz parçaları. Buz təbəqəsi. Qışda sular donub buz olur. Buz bağlamaq (tutmaq) – buzla örtülmək, donmaq. Suyun üzü buz bağlayıbdır. – Sevgilim, qış gəlir, şaxta düşəcək; Yenə axar çaylar buz tutacaqdır. S. V.. Ətrafda nə varsa… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • buzlamaq — f. 1. Buz halına gəlmək, buz bağlamaq, buzla örtülmək, donmaq. 2. Bərk üşümək, soyuqdan donmaq. Əlimayağım soyuqdan buzlayıb …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • buzlanmaq — f. Üzü buz tutmaq, buz bağlamaq, buzla örtülmək, üstü donmaq. // Buza dönmək, donmaq …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • donuxmaq — bax donmaq 4 cü mənada. Arvad donuxmuş: – A kişi, dəli olmamısan, çörək nədir? De görüm, yoxsa qardaşlarımın başına bir şey gəlib? Ç.. Rəhim bəy təəccüblə donuxdu. M. Hüs.. Donuxub qalmaq – bax donub qalmaq 1 ci mənada («donmaq»da). Elə ki… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • bıymağ — (Kürdəmir, Şamaxı) donmaq. – So:ğdan az qala bıymışdım (Şamaxı) …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • borannamax — (Qazax) borana düşmək, soyuqlamaq, soyuqdan donmaq. – Kallar çöldə qalıf borannıyıfdı …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • buyuxmağ — I (Bakı, Şamaxı) soyuqdan donmaq, üşümək II (Çənbərək) boylanmaq, boylanaraq ətrafa baxmaq. – Axşam Hajı aralıxda buyruxurdu, də:η səni axdarırdı …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • davulmağ — (Quba) donmaq. – Bayirda qab quyma, davular …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • dilləmək — I (Zaqatala) qeybət etmək, birinin dalınca danışmaq. – Ağaya dillədilər II (Salyan) donmaq, üşümək. – So:ğdan əl ayağum da dillənir …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • göməşiməx’ — (Gədəbəy) soyuqdan donmaq. – Ağız, vallah ələ:ğım elə göməşi:f ki, tutduğumu da bilmirəm …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”